Тэмээлзгэнэ бол говь нутагын заан. Тэр их том болохоор тэмээ гэхээсээ илүү тэмээлзгэнийг хүмүүс уналагадаа хэрэглэх дуртай байв. Томоос гадна өнгө үзэмж нь солонго мэт, нэг нэгнийг нь хооронд нь андуурч эндүүрэх дохиолдол ч багаа байдаг болохоор хүмүүс дуртай нь аргагүй хэрэглэнэ. Хүмүүс аажим аажимаар суурьшиж эхэлсэнээр орчин тойронгоо хамгаалуулахаар нохойг тэжээж эхэллээ. Нохой ч илүү амар тайван амьдралаасаа салахгүйн тулд хичээнгүйлэн зүтгэнэ.
Тэмээлзгэнэ аймаар том боловч жижигхэн зүрхтэй амьтан ядаж байхад айлийн ойролцоо зөрөх төдийд л нохойнууд дайрч барьж идэх шахна. Хөөрхий тэмээзгэнэ өөрлүү нь биш унаж яваа хүнрүү нь дайрч буйг яаж мэдэх билээ дээ!? Айсанаасаа болоод тэмээлзгэнэ урьд урьдийнхаас бага иддэг боллоо үүнээсээ болоод бие нь ч жижгэрч эхлэв. Ингээд хүмүүс нэг л өдөр уналгадаа ашиглахаа болив. Юм л бол харангадаад уначихдаг амьтангаар яаж тээвэр хийх вэ дээ!? ингээд тэмээлзгэнэ боджээ: том байх тусам жижиг биетэй гарууд намайг дээрэлхдэг байсан юм чинь би тэднээс жижигхэн болчихвол тэднийг дээрэлхэхнээ гээд хоолоо сойж гарлаа. 1сар 1 жил аажим аажимаар тэмээлзгэнэ жижгэрсээр л гэхдээ айсан хэвээр л байсан болохоор цааш нь үргэжлүүлсэээр л байв. Нэгэн өдөр хумсын чинээхэн болсон тэр одоо л би бүгдийг нь айлгаж чадах нь гээд хүн дээр эхлээд очтол хүн тоосонгүй дассанаас болчихож тэгээд би айлгаж чадахгүй байна гээд эртний өсөөтөн нохой дээр очив. Гэтэл даанч өөрөө айгаад ойртож чадсангүй эргээд улам жижигхэн болохоор нислээ.
Тэмээлзгэнэ аймаар том боловч жижигхэн зүрхтэй амьтан ядаж байхад айлийн ойролцоо зөрөх төдийд л нохойнууд дайрч барьж идэх шахна. Хөөрхий тэмээзгэнэ өөрлүү нь биш унаж яваа хүнрүү нь дайрч буйг яаж мэдэх билээ дээ!? Айсанаасаа болоод тэмээлзгэнэ урьд урьдийнхаас бага иддэг боллоо үүнээсээ болоод бие нь ч жижгэрч эхлэв. Ингээд хүмүүс нэг л өдөр уналгадаа ашиглахаа болив. Юм л бол харангадаад уначихдаг амьтангаар яаж тээвэр хийх вэ дээ!? ингээд тэмээлзгэнэ боджээ: том байх тусам жижиг биетэй гарууд намайг дээрэлхдэг байсан юм чинь би тэднээс жижигхэн болчихвол тэднийг дээрэлхэхнээ гээд хоолоо сойж гарлаа. 1сар 1 жил аажим аажимаар тэмээлзгэнэ жижгэрсээр л гэхдээ айсан хэвээр л байсан болохоор цааш нь үргэжлүүлсэээр л байв. Нэгэн өдөр хумсын чинээхэн болсон тэр одоо л би бүгдийг нь айлгаж чадах нь гээд хүн дээр эхлээд очтол хүн тоосонгүй дассанаас болчихож тэгээд би айлгаж чадахгүй байна гээд эртний өсөөтөн нохой дээр очив. Гэтэл даанч өөрөө айгаад ойртож чадсангүй эргээд улам жижигхэн болохоор нислээ.
Тэмээлзгэнэ яагаад тэмээлзгэнэ нэртэй болсон бэ?....Уул нь тэмээлзгэнэ тэмээ шиг том байж л дээ, гэтэл айснаасаа болоод жижгэрсээр байгаад шавж шиг жижигхэн болчихож тэгэхээр нь хүмүүс түүнийг тэмээлзхэн гэж өхөөрдөн дуудаг болов эцэстээ "-хэн" гэдэг нь "гэнэ" гэж дууддах болжээ...:)
ReplyDelete