Нохой хуцаж байна "Хулгайч ирлээ! Хулгайч ирлээ!". Эзэн өндийн босож суугаад цагаа харвал гурав өнгөрч байв. Таавчгаа авч өрөөнийхөө хаалгаар чулуудчихаад эргэн орондоо оров. Энэ үед хотын нөгөө захад хоёр хос хайрын үгс шивнэлдэнэ. Салхи зөөлөн илбэн шатах зүрхсийг нь өдөөнө. Маргааш чи хэдэд ирэх юм? Би маргааш биш өглөө ирнээ! За тэгвэл өглөө хэдэд ирэх юм? Мэдэхгүй унтаж босож ирээд л хүрээд ирье. Болохгүй ээ! Яаж байгаа юм? Заавал өглөө эрт ирээ! хэмээн охин хошуугаа унжуулан эрхэлнэ. Залуу уруул дээр нь үнсчхээд, нэг юм хэлэх гэснээ эргэн шуналтайгаар нь уруулыг нь шимэв.
Нохой хуцна. "Хуурамч дохио байж, уучлаарай! Хуурамч дохио байж, уучлаарай!" . Эзэн тоосонгүй гэтэл эхнэр нь гэдэс уруу нь нудран цаад мангар юм чинь юундаа хуцаад байгаа юм бэ? очиж үзээч гэв. Эзэн дуртай дургүй нүдээ нухалсаар нохойн дээрээ очлоо. Шөнийн харанхуйд бараантах дүрсийг харсан нохой ган хийлгэх гэснээ эзнийхээ үнэрт уяран сүүлээ шарвав. Нөхөр хөргөгчөөс үлдэгдэл хоол гарган идүүрт нь хийчхээд нохойнхоо хэрхэн шуналтайгаар идэхийг харан "Дух чинь яасан их иддэг юм бэ!? Цагаар идэж сургадаг байж." хэмээн харуусав. Нохой эзнийхээ араас "Баярлалаа. Баярлалаа " хэмээн хуцав.
Гэртээ харьж явсан залуу зам даган машин барих гэж оролдон алхана. Дурлалт бүсгүйгээ үнссэн уруул нь чимчигнэн эргэж очоод ахиад үнсмээр санагдана. Эргэн тойрноо харвал үзэгдэх гэрэл байсангүйд эргэн алхлаа. Сэтгэлт амрагийнхаа цонхны доор очив. Гэрэл нь агшин зуур унтран баяртай гэх шиг болов. Залуу түүнийхээ уруулыг мэдрэх гэсэн мэт хуруугаа уруул дээгүүрээ гүйлгэн санаа алдав. Гэрийнхээ гадаа буугаад дээшээ харлаа. Хав харанхуй цонх угтана. Салхи нурууг нь сэвэлзүүлнэ. Орцныхоо үүдэн дээр суун нүүрэн дээгүүрээ гүйх жихүүн салхийг мэдрэхийг хичээнэ. Нойрсчих шиг болоход нь цочин сэрлээ. Цагаа харвал үгүй байсанд гадаа унтахаасаа өмнө гэртээ орохоор алхлав.
Хуцах гэснээ чих тавин чагнав. Хаалганы чийхрах дуунаар гэтэн очиж хулгайчийн хонгоноос зууж алтан гавья байгуулан эзэндээ магтагдмаар санагдав. Сүүдэр мэт харанхуйд уусан хаалганы дэргэд хэвтлээ. Гэтэл танил үнэр хамрыг нь нам цохиход эзэн рүүгээ цойлон нүүр амыг нь долоож гарав. Хүү нохойгоо түлхээд "Чшш" гэчхээд хувцсаа сэмээрхэн тайлан өрөөгөө зүглэв. Нохой эзнийгээ даган түрүүхэн бодож байсан бодолдоо гэмшингүй сүүлэн хавчин алхана. Тэгээд эзнийхээ орны дэргэд очин зөөлөн дэрэн дээрээ хэвтээд өгөв. Эзнийх нь танил үнэр түүнийг бүүвэйлэх мэт санагдахад цатгалан гэдсээ бодон нэг хүрхэрчхээд нойрслоо.
Хүү нохойгоо хараад найз охинтойгоо хэрхэн танилцсан тухайгаа дурсан, андынхаа үсийг нь илбэн сууна. Хийх юмаа олж ядахдаа нохойндоо хүзүүвчийг нь углан гарлаа. Сар бөхийгөөд тэнгэр гэгээн саарал өнгөтэй үзэгдэх нь үлгэрийн мэт санагдсанд нохойнхоо хүзүүвчийг нь авчхаад тэнгэр ширтэн суув. Үүлс аажуухан нүүж жингийн цуваа мэт харагдана. Хэн нэгний муухай орилох дуунаар гайхан харвал нохойг нь хэн нэгэн хөөж үзэгдэв. Харайн босоод "Яаж байна аа! хөө ..." гэчхээд хэл нь гацчихав. Яг л саяхан ширтэн байсан үүлс тэнгэрээс буугаад ирчихсэн мэт үзэгдэнэ. Цав цагаан даашинз нь үүл мэт салхинд дэрвэлзэн, улаан шаргал үс нь нар лугаа долгиотон ар нурууг нь даган урсжээ. Үлгэрийн гүнжийн хасын царайнд нь уур хураад өтгөн хар хөмсөг юу нь өргөгдөн, хүрэн бор нүд нь гэрэлтэнэ. Охин хүүг мэлийн байхыг хараад бага зэрэг улайх аядсанаа гэнэт болсон явдал тархи толгойг нь эзэмдсэн тул гомдоллож гарав.
Эзнийхээ зөөлхөн гарт бүүвэйлэгдэх нохой зүүдэлнэ. Хар цагаан зүүдэнд нь Цагаан дагина үзэгдэх агаад, Хар ханхүү нь түүнд загнуулан зогсоно. Хүний хэл ойлгохгүй ч гэсэн Цагаан дагина миний зайрмаг, танай нохой гэх мэт үгс чихэнд нь уягджээ. Зайрмаг гэдэг үг түүнд ээжийнх нь хэлж өгсөн нохойны диваажин шиг санагдана. Тэр диваажинд дурлаад, аль эсвэл ээжийгээ санагалзсандаа зайрмаг гэгчид дурладаг болохоо мэдэхгүй ч, тэр зүйл үнэхээр амттайг хүлээн зөвшөөрнө. Заримдаа өөрийг нь ээжээс нь салгаж байгаа хүний үнэр, эзнийх нь үнэртэй адил үнэртэх авч. Үзэн ядалт, хайр хоёр нь хэтэрхий хүчтэй болохоор хоорондоо холилдоно хэмээн бодно. Гэвч тэр өөрийнхөө хайрыг хэзээ ч үзэн ядалт болохгүйг мэдэж байлаа. Учир нь түүнийг эхээс нь салгасан хүн эзэн нь бол тэр түүнийг уучлахад аль хэдийнээ бэлэн байлаа. Ерөөсөө тэр үнэнийг мэддэг агаад аль хэдийнээ уучилчихсан ч байж мэдэх юм.
Нохой хуцна. "Хуурамч дохио байж, уучлаарай! Хуурамч дохио байж, уучлаарай!" . Эзэн тоосонгүй гэтэл эхнэр нь гэдэс уруу нь нудран цаад мангар юм чинь юундаа хуцаад байгаа юм бэ? очиж үзээч гэв. Эзэн дуртай дургүй нүдээ нухалсаар нохойн дээрээ очлоо. Шөнийн харанхуйд бараантах дүрсийг харсан нохой ган хийлгэх гэснээ эзнийхээ үнэрт уяран сүүлээ шарвав. Нөхөр хөргөгчөөс үлдэгдэл хоол гарган идүүрт нь хийчхээд нохойнхоо хэрхэн шуналтайгаар идэхийг харан "Дух чинь яасан их иддэг юм бэ!? Цагаар идэж сургадаг байж." хэмээн харуусав. Нохой эзнийхээ араас "Баярлалаа. Баярлалаа " хэмээн хуцав.
Гэртээ харьж явсан залуу зам даган машин барих гэж оролдон алхана. Дурлалт бүсгүйгээ үнссэн уруул нь чимчигнэн эргэж очоод ахиад үнсмээр санагдана. Эргэн тойрноо харвал үзэгдэх гэрэл байсангүйд эргэн алхлаа. Сэтгэлт амрагийнхаа цонхны доор очив. Гэрэл нь агшин зуур унтран баяртай гэх шиг болов. Залуу түүнийхээ уруулыг мэдрэх гэсэн мэт хуруугаа уруул дээгүүрээ гүйлгэн санаа алдав. Гэрийнхээ гадаа буугаад дээшээ харлаа. Хав харанхуй цонх угтана. Салхи нурууг нь сэвэлзүүлнэ. Орцныхоо үүдэн дээр суун нүүрэн дээгүүрээ гүйх жихүүн салхийг мэдрэхийг хичээнэ. Нойрсчих шиг болоход нь цочин сэрлээ. Цагаа харвал үгүй байсанд гадаа унтахаасаа өмнө гэртээ орохоор алхлав.
Хуцах гэснээ чих тавин чагнав. Хаалганы чийхрах дуунаар гэтэн очиж хулгайчийн хонгоноос зууж алтан гавья байгуулан эзэндээ магтагдмаар санагдав. Сүүдэр мэт харанхуйд уусан хаалганы дэргэд хэвтлээ. Гэтэл танил үнэр хамрыг нь нам цохиход эзэн рүүгээ цойлон нүүр амыг нь долоож гарав. Хүү нохойгоо түлхээд "Чшш" гэчхээд хувцсаа сэмээрхэн тайлан өрөөгөө зүглэв. Нохой эзнийгээ даган түрүүхэн бодож байсан бодолдоо гэмшингүй сүүлэн хавчин алхана. Тэгээд эзнийхээ орны дэргэд очин зөөлөн дэрэн дээрээ хэвтээд өгөв. Эзнийх нь танил үнэр түүнийг бүүвэйлэх мэт санагдахад цатгалан гэдсээ бодон нэг хүрхэрчхээд нойрслоо.
Хүү нохойгоо хараад найз охинтойгоо хэрхэн танилцсан тухайгаа дурсан, андынхаа үсийг нь илбэн сууна. Хийх юмаа олж ядахдаа нохойндоо хүзүүвчийг нь углан гарлаа. Сар бөхийгөөд тэнгэр гэгээн саарал өнгөтэй үзэгдэх нь үлгэрийн мэт санагдсанд нохойнхоо хүзүүвчийг нь авчхаад тэнгэр ширтэн суув. Үүлс аажуухан нүүж жингийн цуваа мэт харагдана. Хэн нэгний муухай орилох дуунаар гайхан харвал нохойг нь хэн нэгэн хөөж үзэгдэв. Харайн босоод "Яаж байна аа! хөө ..." гэчхээд хэл нь гацчихав. Яг л саяхан ширтэн байсан үүлс тэнгэрээс буугаад ирчихсэн мэт үзэгдэнэ. Цав цагаан даашинз нь үүл мэт салхинд дэрвэлзэн, улаан шаргал үс нь нар лугаа долгиотон ар нурууг нь даган урсжээ. Үлгэрийн гүнжийн хасын царайнд нь уур хураад өтгөн хар хөмсөг юу нь өргөгдөн, хүрэн бор нүд нь гэрэлтэнэ. Охин хүүг мэлийн байхыг хараад бага зэрэг улайх аядсанаа гэнэт болсон явдал тархи толгойг нь эзэмдсэн тул гомдоллож гарав.
Эзнийхээ зөөлхөн гарт бүүвэйлэгдэх нохой зүүдэлнэ. Хар цагаан зүүдэнд нь Цагаан дагина үзэгдэх агаад, Хар ханхүү нь түүнд загнуулан зогсоно. Хүний хэл ойлгохгүй ч гэсэн Цагаан дагина миний зайрмаг, танай нохой гэх мэт үгс чихэнд нь уягджээ. Зайрмаг гэдэг үг түүнд ээжийнх нь хэлж өгсөн нохойны диваажин шиг санагдана. Тэр диваажинд дурлаад, аль эсвэл ээжийгээ санагалзсандаа зайрмаг гэгчид дурладаг болохоо мэдэхгүй ч, тэр зүйл үнэхээр амттайг хүлээн зөвшөөрнө. Заримдаа өөрийг нь ээжээс нь салгаж байгаа хүний үнэр, эзнийх нь үнэртэй адил үнэртэх авч. Үзэн ядалт, хайр хоёр нь хэтэрхий хүчтэй болохоор хоорондоо холилдоно хэмээн бодно. Гэвч тэр өөрийнхөө хайрыг хэзээ ч үзэн ядалт болохгүйг мэдэж байлаа. Учир нь түүнийг эхээс нь салгасан хүн эзэн нь бол тэр түүнийг уучлахад аль хэдийнээ бэлэн байлаа. Ерөөсөө тэр үнэнийг мэддэг агаад аль хэдийнээ уучилчихсан ч байж мэдэх юм.
Comments
Post a Comment